Kunstverrassing in de woestijn

Social Media

Kunstverrassing in de woestijn

Departure Of The Brigade To The field. Winners, by Aleksandr Volkov (1886-1957) (foto: nukus.open-museum.net) Nee, het beste museum van Centraal-Azië staat niet in Samarkand, Tasjkent of Almaty. Het staat in Nukus, de hoofstad van Karakalpakstan.
Hoe komt een dergelijke collectie van wereldniveau met onder andere meer dan 10.000 prachtige avant-garde kunstwerken uit de Sovjet-Unie en vooral Centraal-Azië, terecht in een stoffige provinciestad op woestijnvlaktes van westelijk Oezbekistan? In 1966 gaf het lokale bestuur van Nukus de archeoloog Igor Savitsky opdracht een museum te vestigen dat de archeologische vondsten uit de regio moest verzamelen en tonen.

Savitsky sloeg al snel een andere weg in en begon kunst te verzamelen die niet welkom was in de grote, belangrijke musea van de Sovjet-Unie. In zijn zoektocht naar werken bezocht hij overal in het land de nabestaanden van kunstenaars die waren gemarginaliseerd, verbannen of zelfs geëxecuteerd omdat hun kunst het Sovjetsysteem en de machthebbers bekritiseerde of omdat hun werk niet voldeed aan de ideeën en wensen van de allesbepalende kunstcomités.
Juist in de vergeten woestijnen van westelijk Oezbekistan, ver buiten het zichtveld van de Sovjetcensuur en over het hoofd gezien door de autoriteiten, kon Savitsky zo een ongekende collectie opbouwen.

De Sovjet-Unie is 30 jaar geleden ingestort maar toch bestaan er nu zorgen over het voortbestaan van de waardevolle collectie van het Nukus Museum. Toen in 2015 de Oezbeekse autoriteiten de opvolger van Savitsky ontsloegen begonnen kunstminnaars zich zorgen te maken. Dit leidde tot een groot project waarin vrijwilligers meer dan 900 van de belangrijkste werken digitaliseerden. Iedere kunstliefhebber en iedereen met interesse in Centraal-Azië zou een kijkje moeten nemen in deze collectie bekijken. Om vervolgens natuurlijk te besluiten zelf naar Nukus af te reizen, voor een bezoek aan dit unieke museum.

Onze 15-daagse Oezbekistan Compleet-reis doet Nukus aan. Je vliegt dan ’s ochtends vanuit Tashkent naar Nukus waar je twee uur voor het museum hebt. Daarna reis je per auto met chauffeur terug naar het oosten. De bestemming is de oude karavaanstad Khiva, maar onderweg stop je nog bij de ruïnes van de forten Toprak-Kala en Ayaz-Kala, die verlaten in de woestijn liggen.

Nukus is ook de uitvalsbasis voor excursies naar Muynak en Mizdakhan. Muynak was vroeger een havenstad aan het nu bijna opgedroogde Aral-meer en staat daarmee symbool voor de rampzalige invloed die menselijk handelen kan hebben milieu en klimaat. Mizdakhan was de necropolis van Gyaur Kala, een woestijnfort bewoond door Zoroasters, die verdwenen na de komst van de Arabieren en de Islam in de 8e eeuw. Vreemd genoeg is Mizdakhan nu een belangrijke pelgrimsplek voor moslims.

Het museum van Nukus is ook in te passen in onze 9-daagse Oezbekistan Hoogtepunten-reis, die dan wel met een dag verlengd zou moeten worden. Verder ligt Nukus niet ver van een grensovergang met Turkmenistan. Dit maakt dat de stad eenvoudig meegenomen kan worden in reizen die Oezbekistan en Turkmenistan combineren. Míts Turkmenistan de grenzen openstelt voor toeristen natuurlijk.

Meer informatie vind je op de website van het State Museum of Arts of the Republic of Karakalpakstan. Achtergrondartikelen staan op de website van the Guardian en Radio Free Europe/Radio Liberty.

Heb je vragen of wil je een offerte voor een reis op maat ontvangen? Wij adviseren je graag! Vul het offerteformulier in of neem contact met ons op via 030-3040031 of info@blinireizen.nl.

22 oktober 2022

De kleine foto op deze pagina is afkomstig uit de openbare catalogus van Alerte Héritage.
De foto’s hieronder zijn gemaakt door onze reisgenoot en -adviseur Frans. Hij bezocht het museum vorige maand en noemt het een must-see (en daarvoor was 2 uur lang niet voldoende…). Vlak voor zijn bezoek maakte hij een excursie naar het Aralmeer, in het museum was op dat moment toevallig een expositie met schilderijen van de (verdwenen) Aralzee.