The Queen’s Gambit

Beth Harmon in the Queen’s Gambit (foto: Radio Free Europe Radio Liberty)”The Queen’s Gambit” van Netflix neemt de kijkers mee in het leven van Beth Harmon, een meisje dat leert schaken in het weeshuis en daarin bijzonder getalenteerd blijkt. Worstelend met drank en drugs, maar tegelijkertijd ook geholpen door diezelfde drugs, verovert ze zich een plek in de schaakwereld, die in die tijd, de jaren ’50 en ’60 van de vorige eeuw, nog exclusief mannelijk was. Het karakter Beth Harmon is gebaseerd op het leven van Nona Gaprindashvili. Deze schaakster werd geboren in Zugdidi in Georgië, dat in die tijd nog onderdeel was van de Sovjet-Unie.

In de aftiteling van de serie schrijft Netflix dat Gaprindashvili de vrouwelijke wereldkampioen schaak was en nooit tegen mannen had geschaakt. Het eerste klopte maar het tweede zeker niet. De Georgische was de eerste vrouwelijke schaakgrootmeester ter wereld en heeft in haar carrière tegen zeker 10 mannelijke grootmeesters geschaakt. Gaprindashvili diende een rechtzaak in tegen Netflix vanwege de seksistische leugen. Netflix besloot uiteindelijk een schadevergoeding toe te kennen en zo de rechtszaak te schikken.

Een van de punten die The Queens Gambit zo goed maken is de aankleding: de kleding van de acteurs en de decors geven een fantastisch beeld van Amerika in de jaren ’50 en ‘60 van de vorige eeuw. De mensen die de decors en de kleding van de serie verzorgen, gaan nog een keer helemaal los als de actie zich in de laatste aflevering verplaatst naar Moskou. Beth doet mee aan een belangrijk toernooi en speelt in de finale zelfs tegen de wereldkampioen. De manier waarop het Sovjet-Moskou van de jaren ’60 in beeld wordt gebracht is fantastisch.
De laatste scene van de serie is tekenend. Nadat Beth het toernooi heeft gewonnen wordt ze door een besneeuwde stad naar de luchthaven gereden in een prachtige limousine van Sovjetmakelij: een Chaika, gemaakt door de GAZ-fabrieken in Nizhny Novgorod. Ze laat de auto echter stoppen en springt eruit. In het stadspark zitten dik-ingepakte mannen te schaken. Lezers met reiservaring in de landen van de voormalige Sovjet-Unie komt dit beeld waarschijnlijk wel bekend voor.
De schaakamateurs herkennen de jonge vrouw uit het Westen die hun schaakkampioen heeft verslagen en verwelkomen haar enthousiast. Even later zit ze in de kou achter het schaakbord terwijl een kleine menigte toekijkt. De kleding van kijkers, het straatbeeld: zo moet het 55 jaar geleden zijn geweest in Moskou.

Ga kijken naar The Queen’s Gambit!

24 december 2022

De foto’s op deze pagina zijn afkomstig van de websites van Radio Free Europa Radio Liberty en Netflix.

Nona Gaprindashvili, de échte grootmeester (foto: Radio Free Europe Radio Liberty)

Nona Gaprindashvili, de échte grootmeester (foto: Radio Free Europe Radio Liberty

Beth Harmon in the Queen’s Gambit (foto: Netflix)

the Queen’s Gambit: Beth Harmon in Moskou (foto: Netflix)

Beth Harmon in the Queen’s Gambit (foto: Netflix)

the Queen’s Gambit: Beth Harmon in Moskou (foto: Netflix)

Beth Harmon in the Queen’s Gambit (foto: Radio Free Europe Radio Liberty)

Beth Harmon in the Queen’s Gambit (foto: Radio Free Europe Radio Liberty)

Beth Harmon in the Queen’s Gambit (foto: Netflix)

the Queen’s Gambit: Beth Harmon in Moskou (foto: Netflix)