De 5 Stans
Een complete en diverse rondreis door de 5 Stans van Centraal-Azië: Kazachstan, Kyrgyzstan (Kirgizië), Tadzjikistan, Oezbekistan en Turkmenistan.
Deze individuele rondreis begint in de nieuwe stad Astana in Kazachstan en eindigt in het eveneens fonkelnieuwe Ashgabat, de hoofdstad van Turkmenistan. Tussen deze hoofdsteden trek je door woestijnen en over bergen, overnacht je in kleine dorpjes en duizenden jaren oude karavaansteden, wandel je over kleurrijke markten en verbaas je je over de pracht van eeuwenoude gebouwen.
Het grootste deel is dit per auto of jeep met chauffeur, alleen tussen Astana en Almaty en tussen Samarkand en Buchara reis je per trein.
De reis is op talloze manier uit te breiden:
• reis in Kirgizië rond het prachtig blauwe Issyk-Kul
• volg van Osh naar Dushanbe de spectaculaire Pamir Highway
• verken de lege woestijnen van Turkmenistan.
Ben je een wandelaar? Trek dan te voet de bergen in, bijvoorbeeld de Tien-Shan ten zuiden van Issyk-Kul of de prachtige Fann bergen in het westen van Tadzjikistan.
Vraag ons naar de mogelijkheden!
Reistype: individuele reis
Reisduur: 23 dagen
Beste reistijd: mei t/m september
Prijs vanaf: € 3595,- (uitgebreide prijsinformatie).
Praktische reisinformatie en achtergronden: Kazachstan, Kirgizië, Tadzjikistan, Oezbekistan en Turkmenistan.
Meer informatie of een reis op maat? Wij maken graag een offerte!
Bel (030-3040031) of mail (info@blinireizen.nl) ons, of klik op de offerte-knop hieronder.
uitgebreide reisbeschrijving
Dag 1-3 Astana
Je vliegt naar Astana, waar je vroeg in de ochtend aankomt. Je wordt opgewacht en naar je hotel in de stad gebracht. De volgende dag kun je de stad verkennen. Dat kan op eigen gelegenheid, maar we kunnen ook een auto en een gids voor je regelen.
Astana was tot 1997 een stoffig provinciestadje op de noordelijke steppes van Kazachstan. In dat jaar wees president Nazarbajev Astana aan als nieuwe hoofdstad. Ministeries werden verplaatst vanaf het 1000 kilometer verderop gelegen Almaty, de ambtenaren verhuisden gedwongen mee. Er werden miljarden euro’s uitgegeven aan infrastructuur en prestigieuze bouwprojecten. Inmiddels is Astana na een tijdelijke naamswijziging in Nur-Sultan weer gewoon Astana en telt meer dan een miljoen inwoners.
Astana is boeiend, niet door de lange geschiedenis en de oude architectuur, maar juist door het ontbreken daarvan. De nieuwe stad is in minder dan 20 jaar gepland en in die periode verrezen er indrukwekkende gebouwen. Bovendien is het een prettige stad, met goed openbaar vervoer en een vriendelijke en open bevolking.
Ondanks het feit dat Astana wel degelijk een echte stad vol leven is, voel je toch de bijzondere achtergrond. Zo lopen goede wegen langs indrukwekkende gebouwen om 100 meter verder letterlijk te verzanden in de steppe. Het zorgt voor een soms wat onwerkelijk gevoel.
De Bayterek-toren is een mooi startpunt voor een bezoek aan Astana. Deze 105 meter hoge toren stelt een mythische boom voor, met een gouden ei op de bovenste takken. Een snelle lift voert je naar het ei. Hiervandaan heb je een goed zicht over de brede lanen en parken in het stadscentrum en bijzondere gebouwen zoals het imposante presidentieel paleis.
Architectonisch interessant is Kan Satyr, een groot winkelcentrum in de vorm van een traditionele nomadische tent van 150 meter hoog. Het bijzondere complex werd ontworpen door de toonaangevende Engelse architect Foster. Los van het gebouw is natuurlijk ook leuk om wat rond te wandelen tussen de winkelende Kazachen.
Het nationaal museum is gevestigd in een van de opvallende, prestigieuze nieuwbouwprojecten. Het museum is eigenlijk alleen al de moeite waard vanwege het gebouw zelf maar ook de collectie en de manier waarop deze is gepresenteerd is goed. Als je meer wilt weten van de Kazachse cultuur en geschiedenis moet je hier zeker wat tijd doorbrengen.
In de middag van dag 3 pak je de trein. Deze voert je over de eindeloze vlaktes van het enorme Kazachstan naar het zuiden. Je reist comfortabel in een 2-persoonsslaapcoupé.
Dag 4 Almaty
Als je bergen ziet opduiken weet je dat je in de buurt van de oude hoofdstad Almaty bent. Je wordt weer opgepikt op het station en naar je hotel gebracht. De rest van de dag heb je de tijd voor Almaty. Ook hier kan Blini weer een auto en/of een gids voor je regelen: voor een stadsexcursie, een bezoekje aan de schaatsbaan Medeo of voor een dagexcursie naar de Charyn-kloof.
Almaty, wellicht beter bekend als Alma-Ata, is de oude hoofdstad van Kazachstan. Hoewel het de status van hoofdstad kwijtgeraakt is, is het nog steeds het economische en culturele centrum van het land. De stad telt 1,8 miljoen inwoners.
Almaty is geen oude stad. De geschiedenis begint pas echt in de 19e eeuw als de Russen het lokale fort uitbreiden als basis om de regio te koloniseren. Onder de Sovjets werd Almaty de hoofdstad van de Sovjetrepubliek Kazachstan. De stad kreeg een enorme boost toen de Sovjets in de Tweede Wereldoorlog tientallen industrieën vanuit het westen overplaatsen, ver buiten het bereik van de Duitsers.
Het hart van Almaty wordt gevormd door het grote Panfilov-park. Wandel hier zeker langs het indrukwekkende monument voor de Grote Vaderlandse Oorlog (onze Tweede Wereldoorlog). En natuurlijk moet je gaan kijken bij de kleurige Zenkov kathedraal, een van de grootste houten gebouwen ter wereld. Het nationale museum is wellicht niet zo goed als dat van Astana maar het is zeker de moeite waard. Het is verder prettig om gewoon wat rond te wandelen over de brede lanen in het centrum.
Direct boven de stad ligt de Medeo-schaatsbaan, wat oudere reizigers en sportliefhebbers herinneren zich ongetwijfeld de tijd dat hier regelmatig wereldrecords werden gereden. De schaatsers profiteerden van de hoge ligging op 1691 meter. Vanaf de bergkom waar de schaatsbaan ligt, heb je bijzonder zicht op de laaggelegen stad en de steppes in de verte. Als je vanaf de baan verder de bergen in rijdt kom je al snel bij het populaire skigebied van Almaty.
Overweeg een excursie naar de 80 kilometer lange Charyn-kloof, Kazachstans Grand Canyon. De rivier stroomt tussen steile rotswanden. Op de weinige stukken vlakke oever groeien bomen en struiken en het frisse groen contrasteert prachtig met de rood-grijze rotsen. De Vallei der Kastelen is het indrukwekkendste deel van de kloof.
Dag 5 Bishkek
Je verlaat de hoofdstad Almaty per auto met chauffeur en rijdt naar het westen. Rechts de uitgestrekte steppes, links de bergrug die Kazachstan scheidt van buurland Kirgizië. Aan het einde van de ochtend bereik je de grens en al snel daarna rijd je de hoofdstad van Kirgizië binnen: Bishkek.
Bishkek is de hoofdstad van Kirgizië en met meer dan een miljoen inwoners ook verreweg de grootste stad. In tegenstelling tot bijvoorbeeld de steden van buurland Oezbekistan, is Bishkek geen oude stad. Pas laat in de 19e eeuw onder Russisch bewind groeide de nederzetting uit tot een echte stad. Vrijwel alle bezoekers aan Kirgizië komen vroeg of laat in Bishkek. Hier ligt de enige echte internationale luchthaven en ook treinen van en naar Rusland vertrekken hier vandaan.
Hoewel Bishkek op 800 meter hoogte ligt, kan het in de zomer toch warm zijn (30-35 graden). Maar je vindt er veel parken en veel straten worden omzoomd door bomen die voor de nodige schaduw zorgen.
Erg veel bezienswaardigheden heeft de stad niet te bieden. Er zijn enkele interessante musea (Historisch Museum, het museum voor Modern Art, Frunze Huis), en de Osh Bazaar en het centrale plein zijn interessante plekken om te bezoeken. Maar het is prettig om hier rond te wandelen en mensen te kijken. Kirgiziërs en etnische Russen zijn al snel in het straatbeeld te herkennen.
Ten zuiden van Bishkek ligt het Nationale Park Ala-Archa. De valleien van dit natuurgebied zijn ideaal voor een dagwandeling.
Dag 6 Issyk-Kul
Je vervolgt je reis per jeep met chauffeur. Tot Samarkand heb je de beschikking over de wagen en de chauffeur. Het is een comfortabele en flexibele manier van reizen.
Tachtig kilometer ten oosten van Bishkek staat de Burana Toren. Dit monument stamt uit de 11e eeuw en is een restant van een moskee met minaret. Hier heeft in de middeleeuwen de grote stad Balasagun gelegen, dit was de hoofdstad van de Karachiden. Balasagun is verdwenen, hoe dat komt weet men nog steeds niet met zekerheid te vertellen. In dezelfde vallei zijn veel kunstvoorwerpen van de Scythen gevonden. De Burana Toren is een interessante tussenstop op weg van Bishkek naar Issyk-Kul of Song-Kul.
De weg loopt een tijd door de nauwe kloof van de Chuy-rivier. Als de bergwanden wijken heb je Issyk-Kul bereikt. ‘Kul’ betekent ‘meer’ en het uitgestrekte Issyk-Kul vormt het hart van Kirgizië. Met een lengte van 170 kilometer en een breedte van 70 kilometer is Issyk-Kul het op een na grootste bergmeer ter wereld (na het Peruaans-Boliviaanse Titicaca-meer). Het prachtige blauw van het meer wordt aan alle zijden begrensd door bergtoppen, waarvan veel met sneeuw bedekt.
Je overnacht in een dorpje op de noordoever.
Dag 7 Son-Kul
Het eerste deel van dag 7 voert je over de hoofdweg van Bishkek naar China, een van de oude routes van de Zijderoute. Dan sla je af om de 21e eeuw achter je te laten. Je rijdt over een onverharde weg de indrukwekkende bergen in. Het landschap is prachtig en ongerept.
In een vallei op 3000 meter hoogte bereik je het meer Song-Kol, omringd door glooiende berghellingen vol groen gras. De lucht is zuiver en de natuur uitgestrekt en ononderbroken. In de zomermaanden leven hier herders met hun kuddes. Je slaapt net als hen in een yurt, de traditionele grote vilten tenten, die zomers koel en in de winter warm zijn. Zo krijg je een idee van het leven van de Kirgizische nomaden.
Dag 8 Kazarman
Je trekt verder de bergen in over een weinig gebruikte route tussen Issyk-Kul en de Fergana-vallei. De weg is deels onverhard en vaak slecht begaanbaar. De natuur is echter prachtig en maakt het gehobbel meer dan goed. De overnachting is in een eenvoudig guesthouse in Kazarman, met 10.000 inwoners de grootste plaats van de regio.
Dag 9 Osh
De eerste uren rijd je nog door de bergen. Dan bereik je de uitgestrekte Fergana-vallei, die Kirgizië deelt met Tadzjikistan en Oezbekistan.
De geschiedenis van de vallei gaat duizenden jaren terug. De legers van Alexander de Grote vochten er en later kwamen verschillende takken van de Zijderoute hier samen. Babur, de eerste keizer van het Indiase Mogol-rijk, werd hier geboren.
De laatste stop in Kirgizië is de oude stad Osh, met 270.000 de tweede stad van het land.
Dag 10 Khojand
Je rijdt langs de zuidelijke rand van de vallei naar het westen en passeert de grens met Tadzjikistan. Hier kom je al snel in Khojand, een stad van meer dan 2500 jaar oud. De geschiedschrijvers zijn het niet eens over de stichter: de Perzische Cyrus de Grote of Alexander de Grote. De ligging aan de ingang van de Fergana-vallei maakte van Khojand een belangrijke post langs de Zijderoute. In de 13e eeuw werd de stad verwoest door de Mongolen.
Verken de stad en bezoek daarbij onder meer de citadel en de madrassa van Massal ad-Din. Het grootste deel van de bevolking is hier overigens niet Tadzjieks maar Oezbeeks.
Dag 11-12 Artuch
Ten zuiden van Khojand doemen bergen op. Aan de voet ligt al duizenden jaren het stadje Istaravshan. Het kleine centrum is uitstekend bewaard gebleven. Je maakt een wandeling door smalle straatjes, langs de madrassa en over de bazaars.
Je vervolgt je weg over de Shakhristan-pas en door de gelijknamige tunnel naar de vallei van de Zerafshan-rivier. Penjikent is nu een stoffig provinciestadje, maar de ruïnes buiten de plaats herinneren aan de periode waarin de stad als onderdeel van het rijk Sogdië een van de belangrijke halteplaatsen op de Zijderoute was.
Je trekt de bergen ten zuiden van Penjikent binnen. Dit zijn de Fann, een prachtig berggebied met ongerepte natuur en daarmee populair bij wandelaars en trekkers. Je volgt per jeep een onverharde weg steeds dieper de bergen in. Onderweg kom je door dorpjes die je een kijk bieden op het leven van de bergbewoners. Een paar kilometer van het dorp Artuch ligt op een prachtige pek een base camp dat als uitvalsbasis dient voor dagwandelingen en meerdaagse trektochten (zie hiervoor onze website). Je overnacht hier comfortabel in een bergcottage.
In overleg met je chauffeur kan je bepalen welke wandelingen je maakt. De populairste route stijgt geleidelijk naar het Kulikalon-plateau, met drie groenblauwe gletsjer meren en een spectaculair zicht op het bergmassief.
Een erg mooie maar wel zwaardere route naar de Kulikalon-meren voert via het Chukurak-meer en de 3.180 meter hoge Chukurak-pas. Vanaf de pas daal je af naar het Kulikalon-plateu om vanaf daar de directe route terug naar naar Artuch te volgen.
Als je meer van de Fann wilt zien, kan je ook naar je de Seven Lakes. Vanaf Artuch rijdt je dan eerst terug naar de bewoonde wereld van Penjikent om vervolgens door het nauwe dal van de Shing-rivier opnieuw de bergen in te rijden Dit brengt je naar de Zeven Meren, een reeks van meren waarvan het blauw een prachtig contrast vormt met de grijsgrauwe steile berghellingen. Je overnacht hier in een eenvoudige homestay of rijdt terug naar Penjikent voor een nacht in een hotel.
Dag 13-14 Samarkand
Het is tijd voor de vierde van de Stans: Oezbekistan. Je chauffeur rijdt je naar de grens, niet ver van Penjikent. Hier neem je afscheid van hem. Zijn Oezbeekse collega staat op je te wachten om je in half uur verder te rijden naar Samarkand.
Samarkand werd meer dan 2750 jaar geleden door de Perzen gesticht en is daarmee een van de oudste nog bewoonde steden ter wereld. De lange geschiedenis telt tal van tumultueuze momenten. Zo veroverde Alexander de Grote de stad in 329 voor Christus, kwamen in de 13e eeuw de Mongolen langs denderen en maakte de beruchte Timur Lenk Samarkand tot de hoofdstad van een van de grootste rijken aller tijden. En al die eeuwen was de stad een van de belangrijkste steden aan de Zijderoute.
Het Registan vormt het hart van de stad. Aan dit plein liggen drie prachtige madrassas (Koranscholen), met mooi versierde groenblauwe koepels die glinsteren in de zon. Een kwartiertje wandelen verderop ligt een ander hoogtepunt van Samarkand: Sha-i-Zinda. In deze dodenstad liggen de mausolea van tientallen rijke en machtige bewoners van de stad zij aan zij, de een nog mooier dan andere.
Tijdens de wandeling naar de Sha-i-Zinda passeer je de enorme Bibi-Khanym Moskee, die tussen 1399 en 1404 gebouwd werd in opdracht van Timur Lenk. Dat de moskee wat vervallen is, maakt deze des te sfeervoller.
De grote Timur Lenk zelf ligt begraven in het kleinere, maar nauwelijks minder mooie Gur-e Amir. Volgens de historici zijn tijdens zijn oorlogen meer dan 17 miljoen mensen omgekomen. Kijk naar de tombe en probeer je voor te stellen wat deze veroveraar met zijn legers te weeg heeft gebracht.
Blini wandelt graag rond op de grote, levendige Siob-bazaar, die naast de Bibi-Khanym ligt.
Overweeg een excursie te maken naar Shakhrisabz, de geboorteplaats van de beruchte Timur Lenk. Het is nu een slaperig stadje, maar de grote, vervallen monumenten herinneren aan andere tijden.
Dag 15-17 Buchara
In de ochtend verlaat je Samarkand per trein. Dit is een snelle en comfortabele manier van reizen en bovendien een goede mogelijkheid Oezbekistan en de Oezbeken op een andere manier te leren kennen. Natuurlijk regelt Blini de transfers van en naar het station. Het doel van de treinreis is Buchara.
De volgende dagen staan helemaal in het teken van deze stad. De 2500 jaar oude stad Buchara was net als Khiva een van de belangrijkste steden van Centraal-Azië en een belangrijke schakel van de Zijderoute. Een van de hoogtepunten van de oude stad is de Kalyan-minaret. Toen de stad door de Mongolen werd verwoest, zou het Djengiz Khan zelf zijn geweest die zo onder de indruk was van de pracht van de toren, dat hij opdracht gaf dat deze gespaard moest blijven.
Het grote fort, de Ark genoemd, is ook een ‘must’. Gelegen op een rots boven de stad heb je vanaf de muren een prachtig uitzicht. In het fort zijn verschillende stoffige maar leuke musea gevestigd.
Een persoonlijke favoriet van Blini Reizen is de Chor Minor. Deze kleine bescheiden madrassa met vier torens ligt wat afgelegen op een pleintje midden in een woonwijk. Vergeleken met veel andere gebouwen in Buchara is het een bescheiden gebouw, maar wel van een ongekende schoonheid. Een deel van het plezier van een bezoek aan de Chor Minor is de wandeling er naar toe. Deze voert door steegjes en langs lemen huizen. Onderweg kom je spelende kinderen en af en toe een zwaar beladen ezel tegen. Zo moet het leven in het oude Buchara zijn geweest.
Buiten de stad liggen de tombe van de soefi-heilige Bakhautdin Naqshband en het zomerpaleis van de emir. Het zijn leuke bestemmingen voor een excursie.
Buchara is meer dan het bewonderen van oude gebouwen. Het hart van de oude stad wordt gevormd door Lyab-i-Hauz. Rond een groot waterreservoir staan de tafeltjes van theehuizen en restaurantjes. Oude bomen zorgen voor de nodige schaduw. Het is heerlijk om hier in het gezelschap van oude Oezbeken en onder het genot van meerdere potten thee een paar uur te zitten en niets te doen.
Buiten de stad liggen de tombe van de soefi-heilige Bakhautdin Naqshband en het zomerpaleis van de emir. Het zijn leuke bestemmingen voor een excursie. Je kunt hiervoor via Blini voor vertrek een auto met chauffeur en eventueel een gids regelen.
Dag 18-19 Khiva
Je reist verder per trein of per auto met chauffeur. De trein heeft hierbij onze voorkeur. Deze rijdt echter niet dagelijks maar om de dag. Of je nu per trein of per auto reist, je volgt weer de oude karavaanroutes door de Kyzylkum-woestijn. Ditmaal is de bestemming de derde karavaanstad van de reis: Khiva. Je komt aan het einde van de middag aan en hebt nog tijd voor een eerste wandeling door de sfeervolle straten van de stad.
Khiva was als stadstaat een van de opvolgers van de het oude rijk Khorezm (of Chorasmië), dat zich uitstrekte langs de delta van de Amu-Darya. Pas in 1924 verloor de stad haar onafhankelijkheid en werd onderdeel van de socialistische sovjet-republiek Oezbekistan.
De moderne tijd is grotendeels voorbij gegaan aan het oude centrum. De stadsmuren en vele monumenten zijn daardoor blijven staan. Nog onder de Sovjet-Unie werd begonnen met een zorgvuldige restauratie die er toe heeft geleid dat Khiva nu de meest complete en best bewaarde oude stad van Centraal-Azië is. Wandelend door Khiva kost het je weinig moeite je voor te stellen hoe het was in de tijden dat de Khans van Khiva nog regeerden over grote delen van de omliggende woestijnen, karavanen handelswaar, vaak slaven, de stad binnen brachten en vreemdelingen hun leven niet zeker waren.
Je moet zeker gewoon doelloos ronddwalen binnen de 10 meter hoge muren van Itchan Kala, de oude stad. Maar vergeet ook alle monumenten niet: de Kuhna Ark, het fort van de khan’s van Khiva, de Juma-moskee, met 218 houten pilaren, de madrassas, de mausolea en de paleizen. De oude stad is op haar mooist en sfeervolst in het namiddag- en ochtendlicht.
Trein: 6 uur
Auto: 6 uur
Dag 20 Darwaza
Khiva ligt niet ver van Turkmenistan. Een auto met chauffeur brengt je naar de grens. Hier staat zijn Turkmeense collega op je te wachten.
De rondreis door Turkmenistan begint met een bezoek aan de ruïnes van Kunya Urgench. Dit was ooit een belangrijk centrum langs de Zijderoute. De hoogtijdagen lagen in de 11e eeuw. Maar zoals zoveel steden in dit deel van de wereld had Kunya Urgench te lijden onder de nodige invasies: Seljuken, Mongolen en de legers van Timur-Lenk legden de stad in as. Het was echter pas definitief voorbij voor Kunya Urgench toen de loop van de rivier Amu Darya verschoof naar het noorden.
Over een groot terrein zijn monumenten van de glorietijd van de stad te vinden: een minaret van 60 meter hoog en verschillende mausolea. Een deel van het plezier van een wandeling langs de oude, vervallen bouwwerken zijn de Turkmeense bezoekers.
Na Dashoguz rijd je verder naar het zuiden, de uitgestrekte Karakum-woestijn binnen. Dit is de woestijn zoals de reizigers die in vroeger eeuwen langs de Zijderoute trokken hem hebben ervaren: veel zand en rotsen, eindeloze leegte, nauwelijks groen en af en toe een kudde loslopende kamelen.
Midden in de woestijn liggen de kraters van Darwaza, waar al tientallen jaren metershoge vlammen de omgeving verlichten. Het is een onwerkelijk schouwspel.
Je overnacht in een yurt kamp, niet ver van de krater. Je slaapt in een 2-persoonstent en er zijn verder toiletgebouwen en een eettent.
Dag 21-22 Ashgabat
De laatste rit van deze lange rondreis door Centraal-Azië brengt je naar de hoofdstad van Turkmenistan. Onderweg kun je nog stoppen bij Erbent. Dit dorpje ligt midden tussen de zandduinen. Rondwandelend krijg je een idee van de traditionele manier van leven van de Turkmenen.
Het contrast tussen de woestijnen enerzijds en Ashgabat anderzijds is groot. Het nieuwe deel van Ashgabat is opgebouwd met inkomsten uit olie en gas en voelt onwerkelijk aan. Brede, lege boulevards voeren langs enorme witmarmeren paleizen. Grote fonteinen en tienduizenden geplante bomen doen de omringende woestijnen vergeten. Megalomane monumenten benadrukken de glorie van dit nieuwe land en haar leiders. Het beeld in de oude wijken van de stad is anders, met onder meer veel Sovjet-architectuur en drukke markten.
Op dag 22 heb je nog de beschikking over de auto met chauffeur en tegen een meerprijs ook een gids. Het programma kun je zelf invullen. Het ligt voor de hand een aantal plekken te bezoeken: het Onafhankelijkheidspark, de Ark van de Neutraliteit, de Ertogrul Ghazi moskee en het Akhaltheke Monument. Het geeft je allemaal een goed idee van het nieuwe Ashgabat. Als het zondag is moet je de zondagsmarkt zeker bezoeken. Op andere dagen is het leuk even te wandelen over de Russische Bazaar of de Teke Bazaar.
Heel anders, maar niet minder leuk is de Russisch-orthodoxe kerk. En als deze werkt, is ook een tochtje met de kabelbaan de bergen in een absolute aanrader. Maar natuurlijk kun je de middag ook besteden aan het zoeken naar souvenirs of met een drankje op een terrasje.