Info Turkmenistan

Praktische reisinformatie
Regio- en stedeninformatie

Achtergrond
Turkmenistan is een van de minst bekende en minst bezochte landen van Centraal-Azië. Het is een mysterieus land van uitgestrekte woestijnen, onherbergzame bergen, grote voorraden gas en olie en dictatoriale leiders. Maar de bevolking is kleurrijk en gastvrij, het landschap leeg en ongerept, de hoofdstad groots en vervreemdend en in de woestijnen herinneren oude monumenten aan een lange geschiedenis.

Praktische reisinformatie
Paspoort en visa
Voor een bezoek aan Turkmenistan moet voor vertrek een visum worden geregeld. Dit is mogelijk via de ambassade in Brussel of via een visumbureau.
Voor het visum is altijd een uitnodigingsbrief (ofwel Visa Support Letter) nodig. Als je een reis via Blini Reizen boekt, ontvang je deze gratis.
De kosten van het visum zelf bedragen ongeveer € 60,- p.p.
Het is ook mogelijk bij aankomst op de luchthaven van Ashgabat en bij enkele (maar niet alle!) grensovergangen op land een visum te regelen (ongeveer $ 85,- p.p.).

Als je de administratieve zaken uit handen wilt geven, kun je gebruikmaken van een visum-bemiddelingsbureau. Behalve voor de kosten van het visum zelf, betaal je dan ook bemiddelingskosten, tot ongeveer € 70,- per paspoort.

Het is van belang op te merken dat de regels rond visa vaak veranderen. De informatie hierboven kan dus achterhaald zijn.

NB: Bovenstaande informatie geldt voor reizigers met een Nederlands paspoort. Voor andere nationaliteiten kunnen andere regels gelden.

Geld
• De nationale munteenheid van Turkmenistan is de Turkmeense manat. Een manat is onderverdeeld in 100 tenge. Er zijn briefjes van 1, 5, 10, 50, 100 en 500 manat, en munten van 1, 2, 5, 10 en 50 tenge. Je kunt Amerikaanse dollars (bij voorkeur ongekreukte, onbeschreven, niet-gescheurde briefjes van na 1996) eenvoudig wisselen bij banken en wisselkantoortjes in grotere hotels, bazaars, vliegvelden en treinstations. Een aantal banken en hotels in Ashgabat wisselt ook euros.
• Creditcards worden nog nauwelijks geaccepteerd, en ook het concept geld opnemen bij een bankautomaat is nog niet geïntroduceerd. Mocht je toch onverhoopt aan geld moeten willen komen, dan is er wel een uitgebreid netwerk aan Western Union kantoren aanwezig, waarbij de geld uitgifte in dollars is.
• Wanneer je Turkmenistan inreist, hoef je alleen de hoeveelheid cash geld die je bij je draagt te declareren op je declaratie formulier. Overtollige manats kun je voor je vertrek ook weer terug wisselen in dollars (maar niet op de luchthaven!). Wanneer je het land verlaat, vermeld je op je declaratieformulier de hoeveelheid buitenlandse valuta die je nog over hebt (bewaar dus voor de zekerheid je bank/credit card of Western Union afschriften tot je vertrek).
• Pinnen is niet mogelijk en credit cards worden nauwelijks geaccepteerd. Je bent daarom aangewezen op cash dollars en euros, die je bij banken kunt inwisselen in manats.
• Voor uitgebreide informatie over betalen in het buitenland verwijzen we naar de website van de Consumentenbond.

Kosten
Als je met Blini door Turkmenistan reist zijn de grootste kostenposten al gedekt: het transport, de accommodatie en vaak ook de gidsen. Blijven over het eten en drinken, entreegelden, fooien en souvenirs. Reken daarbij voor de dagen in Ashgabat op maximaal € 30,-. Buiten de hoofdstad ben je meestal niet meer dan € 15,- p.p. per dag kwijt.
Op de website Cost of Living staat een up-to-date overzicht van de kosten voor het dagelijks levensonderhoud. Je vindt er bijv. de prijs voor een maaltijd in een restaurant, een liter melk, een fles water, etc.

Fooien, cadeautjes en aalmoezen
De gidsen en chauffeurs waarmee Blini werkt, krijgen allemaal een acceptabel basissalaris. Maar fooien vormen daarop wel een gewaardeerde aanvulling. Bedenk daarbij ook dat ze vaak maar een deel van het jaar (tijdens het toeristische seizoen) als chauffeur of gids kunnen werken. En dat chauffeurs en gidsen in het seizoen vaak lang van huis zijn en lange dagen maken.

De hoogte van de fooi hangt uiteraard af van de mate waarin je tevreden bent en de grootte van je groepje. Een bedrag van $ 5,- tot $ 15,- dollar per dag per groepje is normaal. Hanteer daarbij een minimum van $ 25,-.

Als je overnacht in een homestay of bijvoorbeeld onderweg leuk contact hebt met een Turkmeense familie, kan het leuk zijn iets kleins te geven. Denk daarbij aan dingen als ansichtkaarten van bollenvelden, molens of grachten, een Delftsblauw klompje of kinderspeelgoed.

Je komt in Centraal-Azië vrijwel geen bedelaars tegen. Als je er toch een tegen het lijf loopt, heb je misschien wat aan de stelregels van Blini zelf: geen geld voor volwassen, gezonde mensen en geen geld voor kinderen.

Gezondheid
Reizigers naar Turkmenistan wordt aanbevolen zich te laten vaccineren tegen hepatitis A en tegen DTP. Bij een verblijf van meer dan twee weken wordt ook een vaccinatie tegen buiktyfus aanbevolen. Kijk voor meer informatie op de website van het Landelijk Coördinatiecentrum Reizigersadvisering en neem contact op met huisarts of GGD voor een persoonsgebonden advies. Blini Reizen is niet bevoegd om medisch advies te verstrekken.

Klimaat
Turkmenistan is een land van woestijnen en heeft dus een landklimaat, met hete droge zomers en vrij koude, droge winters. In hartje zomer kan het wel 45°C worden. Deze temperatuur is echter vrij dragelijk omdat de luchtvochtigheid erg laag is. In de winter (december-februari) is de temperatuur vrijwel nooit lager dan -10°C, behalve in het uiterste noorden (Dashoguz), waar in die periode regelmatig temperaturen van -20°C worden gemeten. De meeste regen valt in maart en april, waardoor in deze periode geen off-road tochten kunnen worden gereden.
De lente (eind april tot eind juni) en de herfst (eind augustus tot begin november) zijn de beste seizoenen voor een reis door Turkmenistan. Maar natuurlijk kun je ook in de zomermaanden naar Turkmenistan. Je moet dan wel rekening houden met hete dagen: deel je dagen zo in dat je tijdens het heetst van de dag kunt rusten in je hotel of op weg bent in je auto met airco.

Veiligheid
Turkmenistan is een veilig land.

Islam en ramadan
Turkmenistan is net als zijn buren Islamitisch. Erg streng in de leer zijn de Turkmenen echter niet. Zo zie je in de steden op straat veel vrouwen zonder hoofddoekje en is alcohol is bijna overal verkrijgbaar.

Het is geen enkel probleem Turkmenistan tijdens de ramadan te bezoeken. Restaurants en winkels zijn gewoon open.

Taal
De taal van Turkmenistan is Turkmeens, een Turkse taal. Ook Russisch en Oezbeeks worden veel gesproken. In hotels en toeristische restaurants spreekt men vaak ook een paar woorden Engels. Hoewel soms met wat moeite, kom je er altijd wel uit.

Elektriciteit
Stopcontacten en het aantal volts zijn hetzelfde als in Nederland (zie de overzichtstabel met stekkers, netspanning & frequentie per land).
Als je tijdens je rondreis overnacht in hotels of homestays, is het normaal gesproken geen probleem batterijen op te laden. We schrijven ‘normaal gesproken’ omdat de stroomvoorziening wat minder betrouwbaar is dan in Nederland.
Bij sommige reizen kampeer je een of meerdere nachten. Hier kun je meestal niet rekenen op het opladen van je batterijen. Zorg voor die gevallen dus voor voldoende reservebatterijen.

Top

Ashgabat en omgeving
De hoofdstad van Turkmenistan is Ashgabat. De stad is met veel oliedollars uit de grond gestampt. Brede boulevards, imposante, witmarmeren gebouwen en kletterende fonteinen bepalen het beeld. De stad doet onwerkelijk aan in een land van nomaden en woestijnen. De stad vertelt het verhaal van een land dat op een enorme rijkdom aan olie en gas zit en tot voor kort werd geregeerd door de opmerkelijke alleenheerser Turkmenbashi.

Vrijwel iedere bezoeker aan Turkmenistan zal een of meerdere nachten in Ashgabat verblijven. Dan is het leuk om wat rond te wandelen door het megalomane centrum. In het nationaal museum krijg je een overzicht van de verschillende archeologische vindplaatsen elders in het land, en is dus een aanrader voor iedereen die plannen heeft verder te kijken dan de hoofdstad.

Een niet te missen hoogtepunt is de markt, die elke zondag (en op kleinere schaal donderdag en zaterdag) net buiten de stad plaatsvindt. Het is de grootste openluchtmarkt van Centraal-Azië en een levendige en kleurrijke introductie in de cultuur van de bewoners van de woestijnen en bergen van Turkmenistan.

Geok Depe en Nissa liggen buiten de stad en zijn goed te bezoeken als dagexcursie. In het dorpje Geok Depe liggen de ruines van het fort waar in 1881 de laatste slag werd geleverd tussen de troepen van de Russische tsaar en de Turkmenen. De Russen wonnen, en vanaf dat moment maakte Turkmenistan deel uit van het Russische rijk en later de Sovjet-Unie. In 1995 liet Turkmenbashi hier een indrukwekkende moskee bouwen.
Nissa was voor de jaartelling een belangrijke stad van de Parthen. De ruïnes liggen nu aan de voet van de Kopet Dag-bergen en bieden een prachtig uitzicht over de vlakte.
Top

Mary en Merv
De Sovjet-stad Mary is uitvalsbasis voor een bezoek aan Merw, de grootste en belangrijkste archeologische plek van Centraal-Azië. De stad was reeds bekend in de tijd van Alexander de Grote en kwam tot grote bloei tijdens de hoogtijdagen van de Zijderoute, in de 11e en 12e eeuw. Merw was in die eeuwen een van de grote steden van de Islam. Zoals voor meer steden in de regio geldt, kwam aan dit alles een einde toen de Mongolen van Djengiz Khan langs kwamen.

Ten noorden van Merw liggen de ruines van Gonur, een nederzetting die terug gaat tot 7000 voor Christus. Het bijzondere aan deze plek is dat archeologen hier de oorsprong van het Zoroastrisme plaatsen, de godsdienst rond vuur die tot aan de opkomst van de Islam veel aanhangers kende.
Top

Darwaza en Konye Urgench
Ten noorden van Ashgabat strekt de Karakum zich uit, een lege, hete woestijn. Veel reizigers die Turkmenistan combineren met Oezbekistan trekken over deze vlaktes naar de Oezbeekse grens. Hoe onherbergzaam ook, halverwege ligt de nederzetting Jerbent, waar je tijdens een stop een idee krijgt van het leven van de Turkmenen in de woestijn.

Verder naar het noorden ligt de krater van Darwaza. Gasboringen deden hier in de jaren vijftig drie grote kraters ontstaan. Een daarvan ontvlamde, en de afgelopen decennia hebben metershoge vlammen de woestijn verlicht. Het is een onwerkelijk schouwspel.
Darwaza is een gebruikelijke stop voor reizigers op weg naar Oezbekistan. Zij kamperen hier midden in de woestijn.

Niet ver van de Oezbeekse grens ligt Konye-Urgench, een landelijk en slaperig stadje. Maar Konye-Urgench was in de 12e en 13e eeuw de hoofdstad van Khorezm, een groot Centraal-Aziatisch rijk. In 1221 kwamen de Mongolen, die na een zes maanden durend beleg de stad veroverden. Verspreid door het stadje herinneren verschillende monumenten, zoals een madrassa, een mausoleum en een fort aan het verleden.
Top

Kopet Dag-bergen
De Kopet Dag-bergen strekken zich uit langs de zuidgrens van Turkmenistan. De bergketen is niet hoog, maar de natuur is prachtig, met grillige toppen en groene valleien. Het is heerlijk gebied voor korte of langere wandelingen. In de dalen liggen dorpjes waar de bevolking leeft van de landbouw en vaak ook activiteiten als weven en pottenbakken. De mensen zijn vriendelijk en gastvrij en het is bijzonder om een of meer nachten in een homestay te slapen.
Top

Turkmenbashi en het westen
Turkmenbashi is een havenstad aan de Kaspische zee. Hiervandaan vertrekken ondermeer de veerboten naar Bakoe, de hoofdstad van Azerbeidzjan. Het is een oude Russische stad, met een ontspannen sfeer maar zonder veel bezienswaardigheden. Net buiten de stad ligt Awaza, een badplaats aan een eindeloos strand waar de laatste jaren veel grote en moderne hotels uit de grond zijn gestampt.
Balkanabad is de hoofdstad van dit deel van het land. Het is ook het centrum van de olie-industrie. De stad zelf boeit niet echt, maar niet ver hiervandaan ligt de belangrijkste archeologische plek van het westen van Turkmenistan: Dekhistan. Deze oase is al meer dan 3000 bewoond en was de plek van het belangrijke handelscentrum Misrian. Na door de Mongolen te zijn geplunderd, wist de stad zich weer op te richten. Maar in de 15e eeuw was het toch einde verhaal toen de watervoorziening begon te haperen. Op de nu droge vlakte zijn de oude stadsmuren terug te vinden, net als verschillende monumenten zoals een minaret en een moskee.

Een stille weg door de woestijn voert langs grillige rotsen in groene, witte, rode, zwarte en roze steen. In een vallei ligt hier Gozli Ata, de tombe van een gelijknamige Sufi-geleerde uit de 14e eeuw. Het eenvoudige, maar mooie gebouw is nu een belangrijk pelgrimsoord.
Het landschap rond Gozli Ata is verlaten en onherbergzaam. Hier ligt de canyon van Yangikala die van een stille schoonheid is. Dit is de woestijn op zijn mooist.

Top